4.2 Zewnętrzna strefa krytyczna: próg prędkości „tylko do wewnątrz”

Strona główna ／ Rozdział 4: Czarne dziury

Zewnętrzna strefa krytyczna nie jest linią geometryczną, lecz „oddychającym” pasmem o skończonej grubości. W tym paśmie minimalna prędkość potrzebna, by wyrwać się na zewnątrz, jest stale wyższa niż maksymalna prędkość propagacji dopuszczana przez lokalne medium. W efekcie każda próba ruchu na zewnątrz bilansuje się na minus; netto przemieszczenie wskazuje do wewnątrz.

I. Definicja: porównanie dwóch „linii prędkości”

• Dopuszczalna (górna granica): Maksymalna lokalna prędkość propagacji wyznaczana przez napięcie ośrodka; większe napięcie oznacza wyższą granicę, mniejsze — niższą.
• Wymagana (próg): Prędkość na zewnątrz, którą musi osiągnąć zaburzenie lub materia, aby nie zostać spowolnioną ani ściągniętą z powrotem przez „rzeźbę terenu”.
• Zewnętrzna strefa krytyczna: Pierścieniowy obszar o skończonej grubości, w którym wymagana prędkość trwale przewyższa dopuszczalną. Dopóki ta nierówność utrzymuje się lokalnie i w rozpatrywanym oknie czasu, obszar działa jak strefa „tylko do wewnątrz”.

II. Kształt i dynamika: pasmowa, „oddychająca” i o chropowatej fakturze

• Pasmowa: Strefa ma skończoną szerokość. Między mikro-warstwami różnica „wymagana minus dopuszczalna” nie jest jednorodna.
• „Oddycha”: Zaburzenia z warstw wewnętrznych powodują niewielkie przesunięcia pasma w przód i w tył — najpierw ustępuje, potem stabilizuje się.
• Zorganizowana „chropowatość”: Powierzchnia pasma nie jest idealnie gładka; ma drobne zmarszczki o uprzywilejowanych kierunkach i charakterystycznych skalach. To wzorce uporządkowane, nie losowy szum.

III. Trzy czynniki: dlaczego ruch na zewnątrz „nie zwraca się”

• Pod górę (na zewnątrz jest trudniej): Poza pasmem efektywnie wspinamy się na „stok napięcia”. Kierunek do wewnątrz to zjazd, na zewnątrz — podejście; dlatego wymagana prędkość z natury rzeczy jest większa.
• Zawracanie i objazdy (trasa się wydłuża): Ścieżki w paśmie porządkują się w objazdy i pętle powrotne. Można posunąć się nieco na zewnątrz, potem zawrócić i próbować innym torem; każda pętla zużywa czas i „budżet prędkości”, a suma nadal nie wystarcza.
• Twarda górna granica (nie do przekroczenia): Niezależnie od intencji lokalna maksymalna prędkość propagacji jest stała. Gdy wymagana pozostaje większa niż dopuszczalna w obrębie pasma, próg nie zostaje osiągnięty, a przemieszczenie netto kieruje się do wewnątrz.

IV. Kryteria operacyjne: kiedy powiedzieć „to znajduje się w zewnętrznej strefie krytycznej”

• Patrz lokalnie: Porównuj w ograniczonym fragmencie przestrzeni i w skończonym oknie czasu; unikaj uogólnień globalnych.
• Patrz na trwałość: Wymagane jest utrzymywanie się relacji „wymagana > dopuszczalna” w paśmie, a nie chwilowy błysk.
• Patrz na grubość: Większość mikro-warstw w poprzek szerokości pasma musi spełniać kryterium; drobne wahania nie zmieniają wniosku ogólnego.
• Patrz na ruchomość: Należy przyjąć, że pasmo może nieznacznie się cofać i wysuwać wraz ze zdarzeniami; ruch nie oznacza zaniku.

V. Częste nieporozumienia i wyjaśnienia

• To nie twarda ściana, która odbija: Zewnętrzna strefa krytyczna niczego nie „odrzuca”, lecz utrzymuje niekorzystny bilans prędkości, przez co wysiłki na zewnątrz długofalowo nie przekraczają progu.
• To nie dowolny szum: „Chropowatość” pasma ma kierunkową stronniczość i charakterystyczne skale, wynikające z uporządkowanej dynamiki warstw wewnętrznych.
• To nie wszędzie i nie na zawsze: Ocena jest lokalna i czasowo ograniczona. Pasmo może nieco się przesuwać, a mimo to nadal spełniać warunek „wymagana większa niż dopuszczalna”.

VI. Intuicyjna „demonstracja”

Wyobraź sobie, że stoisz na lekko falującym, śliskim pasie. Ruch na zewnątrz przypomina marsz pod górę, a w tym miejscu obowiązuje surowe „ograniczenie prędkości”. Próbujesz wyrwać się naprzód, lecz trasa kieruje cię na objazdy i nawroty. Każda pętla kosztuje czas i „budżet”. Dopóki „minimalna prędkość potrzebna do ucieczki” przewyższa „maksymalną prędkość dozwoloną tutaj”, wynik jest przesądzony: możesz przesunąć się odrobinę, ale w sumie dryfujesz do wewnątrz.

VII. Podsumowując

Zewnętrzna strefa krytyczna to pasmo izowartości prędkości zdefiniowane warunkiem wymagana większa niż dopuszczalna. Ma grubość, „oddycha” i nosi ślady zorganizowanych mikro-tekstur. Tam, gdzie ten niekorzystny bilans prędkości obowiązuje lokalnie, żaden wysiłek nie daje netto przesunięcia na zewnątrz; system zachowuje się jak „tylko do wewnątrz”.